Raporto pri la EDE prezentado en la 101-a UK

                          en  Nitro 2016

Kaj aliaj,…

----------------------------------------------------------------------------------

Diskutinduko

Samtempe kun la renkontigho de politika diskuto en Alsooers, okazis la Breksit de Britio.

Post la Breksit komencighis diskuto en esperantujo, chu la nova politika situacio en la Europa Unio estas favora por esperanto. Jes, la situacio shanghighis, sed plejvershajne la solvo de lingvoproblemo, rilate al esperanto restis. Sed, ekestis novaj prioritatoj ene de la restanta EU. Plej rimarkebla estas la perdo de la avantajhoj, de denaske anglaj parolantoj, ekzemple en la politiko, precipe en la EU Konsilio kaj en la EU Parlamento.

Mondvaste tio ne multe shanghos la uzadon de la angla. Ghi restos plue favore uzata lingvo de komercado, scienco kaj ankau de la politiko. En la lernejoj restas la angla la unua fremda lingvo.  Kaj, plejmulte de la uzantoj plue balbutos subdenasknivele, ofte ankau miskomprenante unu la alian.

Sed, iu shangho estas atendebla jam sur la nivelo de konsciigho. Precipe che la plurlingve parolantoj kaj jes, mem che la parolantoj de la angla, kiel fremdan lingvon, kiuj per la angla superpashis, kun la spertoj de la internacieco, la unulingvan enshlositecon. Sur tiu konscinivelo estas jam fakte spertebla la interesigho por esperanto. La inklino lerni esperanton en duolingo pruvas tion.

La tempoj shanghighis, tion devas ankau esperantistoj rimarki. Ni faru tion, kio eblas kaj eluzu tiujn eblecojn. La songhoj pri heroisme grandaj venkoj estas for. Ne nur por esperanto, sed ankau ghenerale.

Esperanto naskighis en la tempo de venkidiotismo, sekvante du mondmiliton. Ekde tiam, imperioj kaj ideologioj, venkis kaj malvenkis. Esperanto estas ankau nun chi tie kaj plu evoluighas.

Ankau la shancoj por esperanto shanghighis. Nuntempe ghia estonteco estas che multlingvistoj kaj la internacie evoluintaj demokrataj konsciuloj. La tempo estas for, kiam esperantistoj pri idealisma pensmaniero revis pri unua monda lingvo. La tuta idealisme-idiota pensmaniero shanghighis, imperioj kolapsis, militoj estis perditaj pri tiu maniero.

Ke, esperanto neniam posedis tiun, en si mem turnighintan karakteron, sed jam chiam enhavis la amikan kumetitecon en sia spirito, ekde sia arte fariteco, montrighas klare en la nuna tempo, kiam la demokratia diverseco estas de la nova dialogika pensado portita.

Esperanto estas unu lingvo de, ghis nun kelkcent uzataj en la mondo. Ghi ne volas iun de tiuj regi, sed inter ili demokratie justan kunrilaton peri. Ghi disvastigas en la historio novtempan politikan disvolvighon de libera demokratio.Tiun lingvon povas sen devige chiu lerni, se shili atingis la konscinivelon, kiam montrighas la avantajho de la internacia demokratio. 

Pro tio estas unu reala celo, doni la eblecon en chiu diversnivela lernejo, altlernejo kaj universitato, ebligi fakultative lerni esperanton, apud aliaj fremdaj lingvoj. Ech estas necesa esperanton kune lerni kun aliaj lingvoj, char tiel povas montrighi la diferenco inter la naciaj kaj la internacia lingvo. Post iu tempo, plejefike ekshajnas en la reala uzo, la spertebla socia avantajho de tiu lingvo.

Por atingi tiun celon la politika movado EDE volas atingi en diversaj landoj, unue en la EU, ke  „Esperanto estu agnoskita kiel kulturheredajho“. Se tio okazus, la venonta pasho povus esti, proponi  esperanton oferti en la lernprogramoj de diversaj lernejoj. El la internacieca senco de la afero sekvas , ke tio povus sukcesi nur, se aktivighus samtempe kelkaj landoj.

  La Pola-EDE jam havas la unuan sukceson. La aliaj EDE landaj asocioj en Francio, Germanio, Hungario, Bulgario volas postfari. Se estus atingata en 3 landoj la agnosko, eblus proponi ankau enskribi che la UNESCO kiel „internacie monda heredajho“. Tiuj enskriboj povus esti tre helpemaj en diversaj landoj, kiel konkrete montrebla bazo, por proponi enmeti esperanton kiel fakultativan fakon, en la programoj de lernejoj kaj universitatoj.

En la tradicia politika diskutado pri esperanto en Alsooers, la partoprenantoj de la kunveno alvenis al komune proponita, agad kaj laborplano por la jaroj 2016/2017.

EDE-HU: Strategiaj prioritatoj 2016-17

Rezultoj de cerbo-ŝtormo en Alsóörs en la 25a de junio 2016. Gvidis Attila Kaszás. El 33 proponoj estis formitaj 15 grupoj. Poste tio reduktiĝis al 7, kun jena rezulto. La ordo restas decidota, same kiel realigantoj kaj temposkemoj.

Rilatoj kun la Unesko-komisiono en HU plus ĝiaj internaciaj kontaktoj.

• Ŝancoj enirigi ion en la listojn pri Nemateriaj Valoraĵoj (Hungara aŭ Internacia).
• Proponi komunajn projektojn – ekz. liveri E-tradukojn por iliaj retpaĝoj .
• Konigi laborojn de la Unesko-komisiono inter esperantistoj.
• Projektoj por Unesko-lernejoj, ekz. pri lingva konsciigo.

Retejaj vizaĝoj de EDE-HU

• Aktualigi la retejon (EO, HU) kaj trovi fortojn teni ĝin aktuala.
• Krei fejsbukan vizaĝon kaj trovi fortojn teni ĝin aktuala
• Kreo de trafaj, koncizaj sloganoj kelklingve uzeblaj en sociaj retejoj.
• Kunlaboro kun aliaj EDE-sekcioj pri reteja kunlaboro.

Kunlaboro kun pliaj instancoj

• ILEI: forumo en Nyíregyháza; evoluigo de la lernfaciligaj kaj interkulturaj argumentoj.
• UMEA-HU kaj internacia pri solidareco por rifuĝintoj.
• Romaaj kaj naciplimultaj kaj similaj organizoj, blinduloj, surduloj.
• Agado pri socia kaj sociala solidareco ene de HU.
• eventuala stipendio
• Kuna agado kun kulturinstitutoj

Lingva demokratio kaj multlingvismo en EU

• Debati la efikojn de BReliro, i.a. rilate al Eo.
• Kunpensi kiel protekti la kompletecon de EU kontraŭ foriremaj tendencoj.
• E-kurso por ontaj diplomatoj (Andrássy, CEU, Corvinus)

Eldonado 

• Redakti libron de EDE-prelegoj (lingvoj?)
• Gazetaraj komunikoj, ekzemple pri BReliro, interkulturaj utiligoj de Eo

Preleg-serio

• Kunsidoj en la 101a UK en Nitro plus raportado.
• Pri la lingva plureco kaj kategorioj ene de Eŭropo kaj EU
• Kreo de trafaj, koncizaj sloganoj kelklingve uzeblaj en sociaj retejoj.
• Pri aspektoj de lingva demokratio (hungarlingve), kun partneroj.

Interna agado

• Pretigi individuajn leterojn al la EDE-membroj, altigi la membronombron.
• Okazigi regionajn forumojn ene de Hungario.
• Kunlabori kun aliaj EDE-sekcioj (FR, PL, DE kaj aliaj)
• Okazigi seminarion pri la celaro de EDE-HU kaj realigaj projektoj.

AMO-Seminario dum JER 2017

-------------------------------------------------------

INVITO al Internacia renkontigho en Alsooers 2016

Invitoal jam 16 jaroj okazinta internacie tradicia politika diskuto pri lingvaj problemoj,

en Alsóőrs (che la lago Balatono, Hungario) 24-26a junio 2016

Pliaj informoj:   http://www.e-d-e.org/?lang=eo

Bonvenas politikemaj civitanoj por diskuti pri aktualaj politikaj temoj kaj la komunikadproblemo en la EU pro la manko de demokrate komuna lingvo.

La uzata lingvo estos precipe Esperanto. Sed bonvenas ankaux civitanoj kun politika intereso,

parolantaj nur la hungaran, la germanan, la anglan. Iliaj aldonoj estos tradukotaj. 

Aktivuloj el la internacia partio EDE (Europo Demokratio Esperanto) raportos pri siaj laboroj 

Se Vi pretas prelegi aux raporti pri esperanto-politika temo bonvolu mendi vian emon.

 Adreso: H-8226 Alsóőrs , Honvéd u. 20 

Mobiltelefono, el eksterlando: 0036-203163619,  el Hungario : 06-203163619  (nur en la tempo de la renkontigho)

Pliaj informoj antaue: Rete: eumacko@aol.com     Telefone: 00 49 89 280788

Loghloko en la kuvenejdomo por ghis 20 personoj en 4litaj chambroj. 

 Sen partoprenkotizo !

Por la membroj de EDE la  tranoktado kaj matenmangho esta senkosta!

Por aliaj partoprenantoj:   Tranoktado en 4litaj chambroj 14.- Euroj / nokto.

Matenmangho 5.- Euroj /mateno.

Se iu volas pli „lukse“ loghi, eblas ankau en la najbaraj domoj por relative malmultekoste.

Programskeleto:  

Vendredo 24. 06. 2016

Alveno de partoprenantoj kiuj tranoktas en la domo

16.00 – 22.00    Akcepto

19.00 – 21.00    Interkona vespero kaj vespermangxo

Sabato 25. 06. 2016

08.00 – 08.30    Matenmangxo en la domo

09.00 – 09.15    Malfermo, Salutoj

09.15 – 12.00    Prelegetoj (20min.) de diversaj partoprenantoj kaj poste diskutoj.

Temo:  Postfari la ekzemplon de la Pola EDE: Kiel atingi ke Esperanto  estu

enskribita en diversaj landoj kiel „nemateria kulturheredajho“

12.30 – 14.00    Tagmangxo en la apuda restoracio.

14.15 – 15.00    La aktuala situacio de EDE en diversaj EU landoj.

15.15 – 17.00    Kiel devis EDE agi por atingi internacie, t.e. federalnivele pli da sukceson?

17.00 – 17.30    Kafo aux teo pauzo 

17.30 – 19.30    Proponoj por estonta strategio de esperanto politika movado.

20.00 – 21.00    Vespermangxo en iux restoracio en la proksimeco de Alsoörs.

Dimancxo 26. 06. 2016

08.00 – 08.30    Matenmangxo en la domo

09.00 – 12.00    Proponoj por kaj diskutoj pri komuna internacia politika kunlaboro.

12.30 – 14.00    Adiauxa tagmangxo en la apuda restoracio

----------------------------------------------------------------------------

EDE II. negyedévi programja

2016. április 23. /szombat/ 11.00 – 15.00 óra között

- INFO asztal

 Helyszín: Budapest, V. kerület Deák Ferenc tér /METRO megállójánál, a Deák téri Evangélikus templommal szemben/

2016. április 28. /csütörtök/ 17.30 órától

Közgyűlés

 Helyszín: Kulturális Eszperantó Szövetség 

                1091. Budapest, IX., Üllői út  95. I. emelet

2016. május 21. /szombat/ 11.00 – 15.00 között

- INFO asztal

Helyszín: Budapest, V. kerület Deák Ferenc tér /METRO megállójánál, a Deák téri Evangélikus templommal szemben/

2016. május 26.  /csütörtök/ 17.30 órától

Előadó: Stefan MacGill UEA elnökhelyettese

 Téma: Li prezentos pri Nepalo kaj Indonezio (kaj malpligrade pri Singapuro)

 Helyszín: Kulturális Eszperantó Szövetség 

                1091. Budapest, IX., Üllői út  95. I. emelet

 2016. június 24 – 25 - 26.

EDE Nemzetközi konferencia

Helyszín: Alsóörs

---------------------------------------------------------------------------- 

----------------------------------------------------------------------------

Beszámoló az EURÓPA – DEMOKRÁCIA –ESZPERANTÓ szervezet 2015. évi működéséről

A magyarországi EDE a 2015. éves jóváhagyott programot megvalósította.

Minden hónap 3. hetében előadásokat és programokat szerveztünk.

2015. január 15-énelnökségi ülést tartottunk és véglegesítettük az 2015 évi programunkat.

 2015. február 12-én  17.00 órai kezdettel Találkozó az Veszprémi Eszperantó Klubbal

Helyszín: Dózsavárosi Könyvtár, 8200 Veszprém, Szent István utca 73.

Először dr. Hegyi István tartott érdekes előadást, eszperantó és magyar nyelven hallhattuk

„ Ellentmondásos történelmünk „ témájú történelmi áttekintést. Ezt követően Az EDE működéséről, tevékenységéről Ruzicska Andrea elnök  tartott prezentációt, majd Wacha Balázs bemutatta az eddig elért eredményeket és szorgalmazta a két szervezet között együttműködést.

 Kellemes hangulatú volt a találkozó. Pozitívan értékeljük, hogy megismerhettük egymást és a két szervezet között kapcsolat alakulhatott ki.

2015. március 20-én / péntek / 17.30 óra előadás

Előadó: Petik János EDE tag

Helyszín: Helyszín: Kulturális Eszperantó Szövetség székhelye,

Helyszín: Budapest, IX. Üllői út 95. II.em.

Téma: Egységes népet az egységes Uniónak

Az előadás érdekes, lendületes, nyelvileg is vonzó és mintaszerű volt, és termékenynek mondható vitát vezetett be.

2015. április 09.-én /csütörtök/ 18.00 óra előadás

Helyszín: Kulturális Eszperantó Szövetség Üllői út 95- szám. alatti helyiségében

Előadó: Ertl István Hollandiában élő eszperantista

Téma:  Az európai nyelvpolitika és az eszperantó.

„Europaj lingvaj politikoj”

Résztvevők száma: 20 fő

Külföldi meghívott részvevők is voltak: Lengyelországból  4 fő és Németországból 2 fő

A téma rendkívül érdekes volt,  sok kérdés felvetődött az előadás kapcsán, sok informatív és értékes hozzászólással.

2015. május 16.-án /szombat/” INFO  sátor”  program

Helyszín: Budapest, V. kerület Deák Ferenc tér

 Eső miatt elmaradt.

2015.  június 26-27-28. /péntek – szombat - vasárnap/  3 napos nemzetközi találkozót tartottunk Alsóörsön.

A találkozón 2 nemzet részéről volt képviselet Németország és Magyarország.

 A konferencián meghívott előadó voltak:

 Stefan Mac Gill  az Eszperantó Világszövetség alelnöke és

Matykó Jenő a z EDE Federáció alelnöke, a Németországi és Magyarországi EDE tagja;

A konferencia további  résztvevői:

Stefan Konrad Gammelspacher(Germanio) Német EDE Elnöke

Reiner Kurz a Német Eszperantista Szövetség volt Elnöke

Ruzicska Andrea Magyarországi EDE elnöke;

Heé Veronika EDE tag

 Wacha Balázs Magyarországi EDE tagja;

Golden Éva meghívott vendég, a Veszprémi Eszperantó Klub vezetője

 Bernárd Lászlóné a Veszprémi Eszperantó Klub és EDE tag

Jareb Ottmar meghívott vendég

Ez évben Lengyel EDE részéről nem tudtak részt venni a konferencián, de az Kazimier Krzyzak, a Lengyel EDE részéről az alábbi levelet írta:

„Mi treege bedauras, ke mi ne povas partopreni, kiel dum pasintaj jaroj la kunvenojn en tradicia renkontigho en Alsooers che Balatono, sed mi varme petas Vin, ke partoprenantoj de la kunveno, pridiskutu tre gravan eventon de la lasta jaro, ke Pola Ministro pri kulturo kaj Nacia heredajho, enskribis la Esperantan lingvon sur la landan liston de la Pola nemateria kulturheredajho.“

Sajnálom hogy a hagyományos Alsóörsi Nemzetközi Konferencián nem tudok részt venni, de kérem, hogy a találkozón vitassák meg az elmúlt év fontos eseményét, a Lengyel Kulturális és a Nemzeti Örökség Minisztérium részéről  aláírásra és elfogadásra került, hogy az eszperantó nyelv nemzeti kulturális örökségek listáján szerepeljen.

2015. július 24-augusztus 1. 100. Nemzetközi Jubileumi Eszperantó Világ Konferencia

Helyszín: Lille/Franciaország/

A konferenciának 2698 fő részvevője volt, jelen voltak 82 ország képviselői.

A tudományos, kulturális, turisztikai programokat tartalmazó rendezvény szekció ülésein 2 alkalommal lehetőség volt a Francia, Német, Lengyel és most Magyar EDE közös bemutatkozására. Az előadásokon a francia, német. lengyel, magyar eszperantistákon kívül spanyol, japán és angol érdeklődő eszperantisták is részt vettek.

A konferencián 2 fő részvételét saját és egyéb forrásból biztosítottuk.

2015. augusztus 30-31. AIS / Akademio Internacia de la Sciencoj/ Konferencia

Helyszín: Rimini /Olaszország/

A hagyományosan megrendezésre kerülő konferencián Matykó Jenő tartott előadást nyelvi kérdésekről.

Magyarországról  2 fő utazási költségeihez biztosítottunk fedezetet a VII. kerületi Önkormányzattól kapott támogatás terhére.

2015. szeptember 12./szombat / INFO  sátor  Bp. V.kerület Deák tér.

Mint már többször is tapasztaltuk, hogy a Deák tér magában nemzetközi környezetet biztosít.

5 fő önkéntes eszperantista jelentkezett a programra,  akik szorgalmazzák az európai nyelvprobléma demokratikus módon történő megoldását. (nem az angol ellen, hanem az angolt, nemzetközileg demokratikusan kiegészíteni szeretnék)

2015. október 03. /szombat/10.00 - 19.00 óra között INFO  sátor

Helyszín:a VII. kerületi Klauzál tér

Részvettünk a helyi civil szervezetek számára bemutatkozási lehetőséget biztosító ún.civil börzén.
Az Erzsébetvárosi  Civil Szervezetek Szövetsége  3x3 nm-es sátrat biztosított, ahol a többi VII. kerületi civil szervezettel együtt az Európa – Demokrácia - Eszperantó civil szervezet is bemutatkozott, kiadványainkkal, szórólapokkal megjelentünk, tagtoborzásra és népszerűsítésére is alkalmunk adódott.

Az utcai tájékoztatót az Európa - Demokrácia - Eszperantó magyarországi civil szervezet évek óta, rendszeresen szervez. Ernyőszervezetünk az Európa - Demokrácia - Eszperantó nevű európai, n e m z e t k ö z i föderáció, a magyarországi szervezet társszervezetivel együtt 1) az Európai Unión belüli valóban nemzetközi demokrácia 2) a szolidaritás 3) és a nyelvi demokrácia mellett érvel.

A komolyan vett nyelvi demokrácia tartalmazza az eszperantó alkalmazásának komolyan vett (deklarált) jogi elismerését az Európai Unió nyelvei körében. A magyar EDE nem követeli az eszperantónak az Európai Unióban központi közigazgatási nyelvként való használatát, hiszen a nyelvi kérdések d e m o k r a t i k u s kezelése mellett áll, és minden kérdésben széleskörű tájékoztatáson és vitán alapuló demokratikus döntéseket tart csak célszerűnek és méltónak.

2015. november 20. . /szerda  /17.30 órától

Helyszín: Kulturális Eszperantó Szövetség székhelye /cím: Budapest, IX. Üllői út 95./

Előadás: Matykó Jenő az EDE Federáció alelnöke

Téma: „A Interefiko de demokratioj kaj ilia minaco.
              Aktuala politika problemo de migrado”

            A demokráciák kölcsönhatása és veszélybe kerülése

            A migráció aktuális politikai problémái.

2015. december 17. 18.00 órától Az éves munka értékelése

Helyszín: EDE  Marek József u. 31.

Stratégia céljaink relációban vannak az eddigi Francia, Német, Lengyel és most Magyar EDE (Európa – Demokrácia - Eszperantó) szervezetek céljaival, nemzetközileg.

Ebben a négy országban az EDE jogilag bejegyzett társadalmi szervezet fő célja, a nemzetközi demokratikus megértés, melyhez egy nemzetközileg semleges nyelv szükséges.

A 2015. év folyamán több alkalommal részt vettünk a partner szervezetek rendezvényein:

Magyar Eszperantó Szövetség, Fajszi Kör, Belvárosi Eszperantó Klub, a megyékben működő eszperantó Klubok.

Hazai viszonylatban célkitűzésünk tájékoztatás a nyelvi demokráciáról, a nyelvi és kulturális jogokról, az EDE taglétszámának növelése, a partner szervezetekkel a kommunikáció javítása és az együttműködés erősítése.

---------------------------------------------------------------------------------

Az Európa – Demokrácia - Eszperantó elnöksége tisztelettel meghívja a soron következő előadásra és közgyűlésre az EDE tagokat és érdeklődőket.

Helyszín: Kulturális Eszperantó Szövetség székhelye /cím: Budapest, IX. Üllői út 95./

Az előadás ideje: 2015. november 26. /szerda  /17.00 órától

Előadó: Matykó Jenő

Téma:

A Interefiko de demokratioj kaj ilia minaco.
Aktuala politika problemo de migrado

A demokráciák kölcsönhatása és veszélybe kerülése.
A migráció aktuális politikai problémája. demokráciák kölcsönhatása és veszélybe kerülése

A közgyűlés ideje : 2015. november 26. /szerda  /18.00 órától

A Közgyűlés napirendje:
Beszámoló az elmúlt időszakról
Pénzügyi beszámoló, a költségvetés elfogadása
Egyebek

A tagsági díjat, 2000.- Ft azaz kétezer Ft a közgyűlés napjáig lehet befizetni átutalással a 65100149-11347077 a Pátria Takarékszövetkezetnél vezetett számlaszámra, a számlát a helyszínen adjuk át.

----------------------------------------------------------------------

C I V I L  B Ö R Z E  a VII. kerületben

Az Erzsébetvárosi Civil Szervezetek Szövetsége a helyi Önkormányzattal
közösen

2015.október 3-án (szombat) 10.00 - 20.00 óra között

a VII. kerületi Klauzál téren

szervez egy nagyobb lélegzetű, a helyi civil szervezetek számára bemutatkozási lehetőséget biztosító ú.civil börzét.
Lesz egy színpad felállítva, amelyen a helyi civil szervezetek lépnek fel színpadi produkcióikkal.
Lesznek ezenkívül 3x3 nm-es sátrak, ahol a többi VII. kerületi civil szervezettel együtt az Európa-Demokrácia-Eszperantó civil szervezet is bemutatkozik, kiadványainkkal, szórólapokkal megjelenünk, tagtoborzásra és népszerűsítésére is alkalom adódik.

--------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

INFO asztal

Az Európa – Demokrácia – Eszperantó civil szervezet /EDE/  

2015. szeptember 12-én szombaton 11.00 -15.00 óra között

 Budapesten,  V. kerület Deák téren rendezi az "INFO asztal" programját.

 /METRO megállójánál, a Deák téri Evangélikus templommal szemben/

 Várjuk azokat az önkéntes  eszperantisták jelentkezését, akik az európai nyelvproblémát demokratikus módon akarjak megoldani, (nem az angol ellen, hanem az angolt, nemzetközileg demokratikusan kiegészíteni szeretnék)

Az EDE meghívja, hogy nyilvánosan mutatkozzanak meg , az utcán ahol a valódi demokratikus szabadság  és civilkourage, még mindig  (az internet idejében is) személyes hozzáállással zajlik le.

Várjuk megjelenéseteket. Mint már többször is tapasztaltuk, a Deák tér magában nemzetközi környezetet biztosít.

ESŐ ESETÉN ELMARAD !

Sabate 2015 en szeptembro de 12-an, je 11.00-15.00 horoj , la politika movado de „Europo Demokratio Esperanto“  organizos  esperanto informtablon en Budapesto, sur la Deák tér, antau la evangelika preghejo, kie EDE-HU invitas la esperantistojn kaj chiun civitanon, kiuj shatus la lingvan problemon en Europo demokratie solvi  (ne kontrau la angla, sed la anglan plenigi kun internacia demokratio), ke ili montrighu publike sur la strato, sur la ankorau chiam, (ankau en la interreta tempo) plej vera ejo por persona manifestigho de libera demokratio kaj civila kuragho.

EDE atendasvian „amasan“ partoprenon por montri la aktualecon de esperanto. Kiel ni jam ofte spertis la Deák tér, certigas en si mejam internacian chirkauajhon.

 -----------------------------------------------------------------------------

EDE agas „desube“ kaj „desupre“

La antauenigo politike la celon de EDE, atingi internacie demokratan kaj justan lingvon, povas havi du diversan metodon.

En esperantio oni distingas kun du nocioj atingi la saman celon; „desupre“ kaj „desube“, kiujn ankau EDE alprenis.

Oni komprenas per la desuba metodo, se esperanto estas disvastigata inter la popoloj, kaj de tie venos la deziro por enkonduko.

Kun desupre oni opinias, se precipe che prominentaj personoj, politikistoj, intelektuloj, profesoroj,ktp.  sukcesas la persvado ekkonante la realan necesecon de esperanto en la nuna mondo, kaj per  ilia autoritato plumotivigas la civitanojn akcepti esperantan solvo proponon.

Pri la metodo „desupre“ agis la Pola EDE. Tiel oni devas serchi homojn,politikistojn, parlamentaj deputitojn kiuj ekkonis kaj akceptis la realecon. Tiam ili kapablas ankau kompreni la apartan signifon de esperanto en la internacia mondo.

La Francoj  aplikis la metodon de „desube“ senpere alparoli che parlamentaj balotoj la civitanoj por politika apogo de esperanto kaj demokrata solvo la lingvan problemon en la EU. Ili atingis jam relativan sukceson, tri foje partopreninte la balotojn de Europa Parlamento, kun daure kreskanta nombro de balotvochoj.

 Ilia ago, kaj  resti persiste che la komence, jam pli ol 12 jaroj metita celo, motivigas civitanojn kaj esperantistojn ankau en aliaj EU landoj fari la saman, kaj fondi EDE movadon.

En Germanio estis la metodo de Francoj (desube) tre konvena, oni povas diri, ech plej facile estus atingebla, la partopreno che Parlamentaj balotoj, (nur kun 4 mil subskribojn).La germana EDE 2009 kun la helpo de esperantistoj facile atingis la devon (ech pli ol 7 mil).

Berdaurinde che la estraranoj de EDE-DE mankis la persisto kaj post kvereloj 2014 ili ne sukcesis atingi la necesajn subskribojn. La esperantistoj estis frustritaj de la sinteno de EDE  estraro kaj ne plu helpis che la kolekto, tiel fiaskis la partopreno al la balotoj.

En aliaj EU landoj post la fondigho la movadon EDE devus la membroj esplori kiun metodon estas pli konvena uzi „desube“ au“desupre“

La hungaroj ekzemple plejbone se uzas la vojon, kiun iris la Pola EDE,“desupre“. Tiu estas plej oportuna en la kazo, kiam la bariloj estas tro altaj atingi partoprenrajton al balotoj, en iu EU lando. Tiu kazo estis ankau en Pollando kaj pro tio ili uzis la metodon desupre.

Kaj la Poloj vere sukcesis sur tiu vojo. Ili alparolis parlamentanaj politikististoj kiuj estis kapablaj kompreni la signifon de esperanto en nuna tempo kaj organizis grupetopn de parlamentanaj subtenantoj.  

Plej grava helpo estis la persvado de  senatano prof.dr.hab.Edmund Wittbrodt kiu nun prezidias la parlamentan grupon, kiu subtenas esperanton. Li organizis 3-an de marto 2015 kunsidon de reprezentantoj de landa esperanta movado.

Tie estis reprezentita programo, preparita de Kazimiro Krzyzak por vigligi la laboron por esperanto movado kaj plano diskutita por reaktivigi la E-instruantaro en Pollando, proponita de Hallina Komar.

Inter aliaj prroponoj estis faritaj, inviti kelkpersonan grupon de europdeputitoj al jubileaUK en Lilo. Sed kiel nun staras la afero, chi jare jam ne plu sufichas la tempo tion organizi. Sed venontjare en Nitra estas grava tasko precipe por UEA, organizi la invitojn.

Kelkaj argumentoj por la kunparolado che la agado  pri la metodo „desupre“.

Esperanto ne plu estas nur esperanto, sed nuntempe jam plenvalora internacia lingvo. Ghi estas la ununura  lingvo kun internacia demokratio. La angla estas nuntempe la plejinternacia nacia lingvo,sed ne estas internacie demokrata, t.e. ne estas vere internacia.

Esperanto estas plenvalora, el nacilingvoj kunkonstruita artefarita lingvo, kun memstara internacia kulturo. Ghi estas kapabla esprimi chiun senton, penson kaj spiritan kapton de la homa menzo, kiel chiu alia altevoluinte klasika nacilingvo, ech pli, ankau kion la naciaj ne kapablas.

Esperanto havas pli da flekseblecon por logikaj kaj realecaj esprimvariadoj. Ghia artefariteco donas ghin la liberecon uzi novajn esprimojn, kion ghi ankau akceptas, ne kiel la naciligvoj nur maleme volas uzi fremdvortojn, sed kiujn nuntempe ili tamen bezonas.

Esperanto mem estis kunkonstruita el diversaj lingvoj, ghia esenco estas la dialogika kunmetiteco, kiu en nia tempo kongruas kun la internacia neceseco de la paco. Nocioj ne esta dialektike unu kontrau alia metita, kiel el naciaj lingvoj, sed dialogike kunfunkcias en komuna sistemo.

Esperanto estas pro tio la lingvo de internacia liberigho. Jam en la lingvo mem estas solvitaj antauaj dialektikaj kontrauajhoj kaj peras la liberighan spiriton en la socio kie ghi estas parolata. Memkompreneble ghi sukcesas nur tiam, se la naciaj kontrauajhoj ne estas tro fortaj.

Esperanto pro la perforto de nacioj unu kontrau alia, en la pasinteco ne havis shancon por memrealigado. En la nuntempo ni havas tute alian situacion kun la pacneceseco en la mondo, kun kiu la spirito de esparanto kongruas kaj estighas necesa. 

Esperanto estas ankau la lingvo de la pensado, de la nova dialogika pensado. Ghi ekestis samtempe kiel en la filozofio  la klasika idealismo estis subigita kaj ghia spirito vershajne ne hazarde kongruas kun tiu nova pensado kiu fakte shanghis la politikan realecon en nia tempo.

Esperanto estas la lingvo de internacia dialogo. Malvaste ligita kun la pensmetodo de samtempe kun esperanto ekestinta dialogika pensado.

Ne estas tro maltrafita la eldiro, ke la naciaj lingvoj al multaj karakteroj de esperanto rigaras jhaluze, char tio kio por esperanto povas sukcesi, estas pol naciaj lingvoj neatingebla. Pro tio ili ofte malice volas malebligi la sukceson de esperanto, kaj submetas ne korektan kritikon.

Spite al chiuj kontrauajhoj, esperanto disvolvighas jam pli ol 125 jaroj, al plenvalora uzebla internacia lingvo kaj nun ghi havas ankau sian internacian kulturtradicion kion estus ebla por diversaj shtatoj akcepti kiel internacia kulturheredajho de  la homaro, apud nacia heredajho.

Esperanto kun internacie demokrata tradicio, estas internacia kulturheredajho

Okazis la 15a politika diskuto pri  internacie demokrata lingvo  en la Europa Unio,                   je  la 26-28a junio 2015, en Alsooers che Balatono/Hungario.

Ekde la komenco de la21a jarcento okazas diskutoj pri politikeco de esperanto en Alsooers. La unuan, en  majo 2000, organizis la Munkena –Esperantoklubo, kun la intenco vigligi esperantistojn por politika pensado kaj agado.

Sekve, Munkena grupeto  decidis fondi politikan partion en Germanio kaj komencis prilabori statuton kaj bazan programon.

2003 fondis la francaj esperantistoj, pri similaj intencoj la politikan partion „Europo Demokratio Espreranto“ (EDE).

La Munkena grupo baldau decidis, ke alighas al Franca EDE. Ekestis ankau la EDE-DE  (en Germanio)  kaj federacio por politika movado, al internacie demokrata lingvo en la EU.

Post 2 jaroj alighis ankau la Hungaroj al la Federacio,  EDE-HU kaj post 3 jaroj la Poloj, EDE-PL. El aliaj EU landoj kunlaboris kelkaj individuoj kun la intenco venonte fondi EDE, en la propra lando.

La Francoj partoprenis la EU Parlamentajn balotojn 2004, 2009 kaj 2014. La Germanoj partoprenis la EU balotojn 2009. 2014 ili ne atingis la necesajn subskribojn.

Ghis nun la plej gravan sukceson per EDE por Esperanto, atingis la Pola EDE.                        2014 en Pollanda Ministerio estis akzeptata la propono, prezentita de EDE-PL, enskribi la lingvon Esperanto sur la liston de la Pola nemateria kulturheredajho.

La prilaboro kaj iniciato de la propono devenas de Kazimierz Krzyzak, Edward Kozyra, Stanislaw Rynduch kaj Antoni Walaszek, partoprenintoj la diskutojn en Alsooers, en la jaroj,  2011,  2012 kaj 2013.

Kazimierz Krzyzak skribis salutleteron por la 15a kunveno en Alsooers:

„Kara Eugeno, mi treege bedauras, ke mi ne povas partopreni, kiel dum pasintaj jaroj la kunvenojn en tradicia renkontigho en Alsooers che Balatono, sed mi varme petas Vin, ke partoprenantoj de la kunveno, pridiskutu tre gravan eventon de la lasta jaro, ke Pola Ministro pri kulturo kaj Nacia heredajho, enskribis la Esperantan lingvon sur la landan liston de la Pola nemateria kulturheredajho.“

Nun, la chefa temo de tiu kunveno estis, ke ni priparolis kun 15 partoprenantoj la eblecojn pri la ekzemplo de la Pola EDE, postfari ankau en aliajn landojn la proponon, „Esperanton enskribi kiel kulturheredajho en la respektiva lando.“

Unue, la agantoj devas esplori, chu ekzistas, au kiu institucio ekzistas kiu sin okupighas kun la kulturheredajhoj de la  lando. Komence per EDE ni devas limigi nian serchon en la Europa Unio, sed estas ankau dezirenda mondvaste agi, char Esperanto apartenas al monda kulturo.

En chiu EU lando ekzistas en pli da grandaj urboj oficeoj de deputitoj el la Europa Parlamento. Tie alpreni kontakton, pridiskuti kaj proponi la saman kion la Poloj jam ekzemple faris. Proponi organizi grupeton de parlamentanoj kiuj subtenas la internacian kulturon kaj sekve esperanton. Estus konkreta tasko de EDE-anoj en diversaj landoj.

Oni povas  tion en diskutoj kaj kunparoladoj teorie bone fondigi. Ekz. indiki al la nuntempa internacia realeco en globalizado kaj al la neceso tiun proceson konscie al la popolo pludoni kaj sciigi. Paralele montri ke esperanto en sia 127 jara historio, chiam  staris sur la flanko de paco kaj internacia komprenigho de diversaj popoloj.

T.e. internacieco apartenas ankau al chiu nacia kulturo, char ne ekzistas nur pure nacia kulturo. Esprimate diri kaj eble ech enskribi, kiel kultuheredeajho apud la nacia kulturo la internaciecon (kiel tion faris la poloj), samtempe estas distancigho de la, en lastaj jarcentoj ekestinta nacionalismo, kiu multe da popoloj entiris en malbonaj agoj.

Esperanto kaj internacieco estas du simbiozaj fenomenoj, kiuj en la historio chiam staris sur la flanko de paco kaj komprenigho de diversaj popoloj. La esprimata eldiro sur tiu flanko de karakteroj, jam memkompreneble neas la kontrauajn, la naziismon, rasismon kaj la malamikajn rilatojn al aliaj poipoloj.

 Pro tio akcepti esperanton kiel kulturheredajho samtempe estas esprimvolo de intenco al                  pozitivaj rilatoj de shtatoj kaj popoloj unu al alia. Kiu estas precipe en la EU tre dezirenda.

Blazio Vacha menciis, ke li jam antau kelkaj jaroj vizitis europdeputitan parlamentanon en Budapesto, kaj informighis pri kelkaj aferoj. Sed poste nenio okazis kaj la iniciado estis forgesita. Li promesis denove aktualighi lian komencon kaj kunlabori en la kontaktigho de deputitoj kaj politikistoj.

De la Polaj iniciantoj ni ricevis la konsilon, neniam chesi la provon diversflanke atingi la celon. Persiste resti malantau la afero diris Kazimiro Krzyzak, kiu atingis multe da spertojn tiurilate. Pluiri ankau post iuj malsukcesoj. En Pollando ekz. Varshovio kaj ech Bjalistoko rifuzis subteni la iniciadon de Pola EDE. Tamen ili atingis la celon kun pliaj aliaj urboj kaj provincoj.

Stefano Mac Gill, vicprezidanto de UEA, faris koncizan laborplanon por EDE-HU

Antaŭ du jaroj la prezidanto de EDE-HU vizitis la Unesko-Komisionon en Hungario. Tiu citis kaj agnoskis la rezoluciojn de 1954 kaj 1985, sed diris, ke faris nenion konkretan por sekvi la rekomendojn, ĉar en dek jaroj ne venis proponoj, nek informpetoj. Sekve de lia interveno pri la strategio por EDE-HU, mi skizis por EDE-HU laborplanon, kiun mi proponas:

1.  Kreu konkretajn proponojn por la Komisiono – eĉ modestajn – kiuj kongruu kun la prioritatoj de la Komisiono.

2.  Subtene al formulo de vivipovaj proponoj, akiru helpe de UEA spertojn el aliaj landoj.

3.  Zorgu, ke ekde nun la Komisiono havu regulan kontaktadon flanke de EDE-HU, HEA, HEJ, KEA ks.

4.  Establu kontaktojn kun fakoj kaj oficistoj ene de la Kultura Ministrerio.

5.  Anonco de Hungario kiel lando kun rilatoj kun Unesko-Komisiono, kaj nomumigo de reprezentanto en la (starigota) internacia laborgrupo ĉe UEA pri landnivela agado ĉe Unesko.

Post realigo de tiuj antaŭkondiĉoj, eblas aliri la ideon, ke Hungario proponu la lingvon Esperanto por enlistigo en la Internacia Listo de Parolaj kaj Nemateriaj Heredaĵoj de la Homaro. Unua paŝo estas ekscii, ĉu Hungario subskribis la Konvencion el 2003. Se ne ĝi rezignu pri la tuja projekto, kaj eluzu la starigitajn kontaktojn alicele.

Eugeno Macko, visprezidanto de EDE-Federacio, esprimis la opinion, ke la t.n. central Europaj shtatoj devus esti el pliaj kialoj sentemaj por la alparolado, meti Esperanton kiel internacia kulturheredajho apud iliaj naciaj heredajhoj.

Char unue, la popoloj en la iama Habsburgmonarhio havis multe da pozitivajn spertojn por la kunvivado de diversaj popoloj unu kun la alia, kio okazis kelkcent jaroj en la historio.       

Sed due, tiuj origine  predestinataj spertoj por internacia kunvivado, ekde la 18a ghis komence 20a j.c. dialektike returnighis en naziismaj kontrauajhoj ghis la kruelaj du militoj.

La tria fazo komencis en la dua duono de la 20a j.c. kiam naziismo estis subigita kaj komencis la internacia globalizo de la mondo.

Nun, ghis en hodiauaj tagoj en la internaciigho de la mondo,  estas la de-naziigho aktuala kaj precipe la shtatoj kiuj havis en naciismaj tempoj malfelichan rilaton kun naziismo, estas atenditaj distancighi de tiu tempo.

Bedaurinde la shtatoj de la iama Habsburgmonarhio, estis chiu de tiu balasto trafita. Pro tio estas bonaudite en la mondo, se de tiuj shtatoj iu publike anonsas sian subigon de nciizmo.

Kaj nun ni estas che nia afero. Se iu shtato oficiale agnoskas esperanton, kiu estas la sama kiel internacieco, al sia kulturhredajho samtempe signifas sian deighon de naziismo.

Se ni, en niaj kontaktoj kaj paroladoj, kun politikistoj, deputitoj, tion povus klarigi kaj ni trovis  personojn kiuj pensas en tiu direkto, ni povus fondi grupetojn en la parlamentoj, au alie decidopovajn politikistojn kiuj subtenas esperanton kaj poste la akcepton, esperanton kiel kulturheredajho de la respektiva shtato.

Nun, tiel faris la Polaj EDE-anoj. Ni postfaru ilin!

----------------------------------------------------------------------------------------

 ------------------------------------------------------------------------------

Read more: http://ede-hu.hupont.hu/1/fooldal#ixzz3V9OIkH93

• Gyakori kérdések
• Célok
• Alapszabály
• Program
• http://www.e-d-e.org/
• http://www.e-d-e.eu/
• http://www.e-d-e.org/vikio/